Twee jaar geleden begon de corona-ellende. Ondertussen zit een grote groep van de eerste coronagevallen nog steeds ziek thuis. Zij hebben long covid. Dit betekent ook dat zij twee jaar ziek zijn en ontslagen mogen worden. Vakbond FNV en patiëntenorganisaties vinden dat er een extra vangnet moet komen voor deze long covidpatiënten. Het gaat om duizenden patiënten die hun baan dreigen te verliezen.
Duizenden mensen met hetzelfde probleem
Het is een uitzonderlijke situatie waar we nog nooit eerder mee te maken hebben gehad. Hoe ga je hiermee om? Een aantal experts bogen zich over dit vraagstuk. Directeur Rutgers van het Longfonds geeft aan: “Een onorthodoxe ziekte vraagt om onorthodoxe maatregelen. Dit is niet gewoon een ziekte, het is een overspannen hoogtepunt van duizenden mensen met hetzelfde probleem.”
Directeur van C-support, mevrouw de Groot, stelt voor dat er voor deze groep te weinig aandacht is geweest. Alle aandacht ging eerst naar de acute covidcrisis. ,,Nu moet het stof neerdalen, en moeten we ook naar deze groep gaan kijken. Een gedachte die bij ons steeds vaker opduikt, is dat je die mensen een jaar langer geeft, voor ze eventueel in de WIA terechtkomen. In de tussentijd kun je nadenken over hoe nu verder.”
Geen goede diagnose
In een rondetafelgesprek met de Tweede Kamer, experts en patiënten delen zij hun ervaringen. Long covid (ook wel post-covidsyndroom genoemd), is een verzamelterm voor klachten die een deel van de mensen overhoudt na een coronabesmetting. Dit kunnen mentale, fysieke, maar ook cognitieve klachten zijn. Die patiënten worden gehinderd in het functioneren, waardoor zij misschien niet meer terug kunnen keren naar de werkvloer.
Er is nog zoveel niet duidelijk over het post-covidsyndroom. Hierdoor kan er geen goede diagnose worden gesteld en is er geen goede registratie van patiënten. Het Longfonds schat, mede aan de hand van een aantal buitenlandse onderzoeken, dat het aantal long covid gevallen tussen de 75.000 en 100.000 ligt. Een deel van hen kan weer werken, hetzij vaak met bepaalde beperkingen. Zo kunnen patiënten bijvoorbeeld nog steeds last hebben van reukverlies, of minder uithoudingsvermogen. Er is ook een groep die ernstigere klachten heeft en hier niet van af komt. Het gaat om dermate veel mensen dat hier echt een regeling voor moet komen.
WIA-uitkering na ontslag
In Nederland komen ondertussen de eerste mensen in aanraking met ontslag. De twee jaar ziekte zijn voorbij en de werkgever mag actie ondernemen. Ze worden gekeurd voor een eventuele WIA-uitkering. Veel patiënten vrezen voor hun uitkering. Omdat er zo weinig bekend is over de ziekte, zijn ze bang dat hun ziekte niet ‘grijpbaar’ is en dus niet goed beoordeeld kan worden. Sommige patiënten hebben ook geen bewijs van de ziekte, omdat ze destijds besmet waren toen er nog niet getest kon worden. Het gevolg kan zijn dat je gewoon ontslagen wordt. En dat is iets waar naar gekeken moet worden, vindt vicevoorzitting Kitty Jong van de FNV.
Gevolgen van ontslag
Vooral voor mensen met een laag inkomen zijn de gevolgen groot. ,,De hoogte van hun uitkering wordt bepaald aan de hand van wat ze nog kunnen en hun laatstverdiende salaris”, zegt De Groot. ,,Mensen met het laagste salaris krijgen de grootste terugval. Zij krijgen problemen met het betalen van hun huur of hun hypotheek, die voorbeelden zien we veel. Uiteindelijk kunnen ze in de bijstand belanden. De optelsom is in- en intriest.”
FNV Zorg&Welzijn pleitte eerder al voor een tegemoetkoming voor zorgmedewerkers die met long covid zitten. De vakbond heeft via een meldpunt vijfhonderd verhalen binnengekregen van patiënten die hun baan dreigen kwijt te raken na twee jaar ziekte. De bond gaat hierover in gesprek met minister Helder van langdurige zorg. En dringt aan op een compensatieregeling voor zorgpersoneel met long covid. “Dit zorgpersoneel heeft onbeschermd moeten werken, door falend overheidsbeleid zijn zij in de problemen gekomen, dat is een rechtstreeks gevolg” zegt Jong.
Oplossing voor uitzonderlijke situatie
Het Longfonds en Jong vinden de oplossing om deze groep long covidpatienten een jaar extra de tijd te geven om te herstellen een goed idee. Werkgevers zullen hier echter niet om zitten te springen, want dit gaat hen geld kosten. Maar misschien kan er een fonds worden opgezet om dit te compenseren. Het kabinet moet snel bepalen hoe die extra steun eruit gaat zien vindt Rutgers. De Groot is wel van mening dat dit een lastige is, omdat er eerder bijvoorbeeld Q-koorts was of Lyme. Daar kan je ook lang ziek van zijn en is toen ook niet besproken…
Het is op dit moment nog onduidelijk hoe de overheid hier mee om zal gaan. Het vorige kabinet hanteerde het uitgangspunt dat het bestaande sociale vangnet voldoende was. Ook voor long covidpatiënten.
Mevrouw Paulusma, lid van D66 heeft zelf nog last van long covidklachten. Zij begrijpt de patiënten en deelt haar mening tijdens het rondetafelgesprek. Ze merkt dat er in de Kamer meer mensen zijn die zich zorgen maken. “Er komt echt meer aandacht en ruimte voor long covid.”